"Wyrwana z piekła", bo ludzie dzielą się na dobrych i złych

Opublikowano ndz., 2014-09-14 19:45 by Edyta Kotyńska

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał obywatelstwo polskie Pani Ninie Wołkowej, poprzednio Nina Juszczenko, poprzednio Klara Gertruda Kosing, poprzednio Klara Gertruda Jutrzenka Trzebiatowska. Jedna kobieta? Tak. Przez ponad 70 lat tułaczego i tragicznego życia była Polką, żoną Niemca, bezpaństwowcem, Rosjanką poprzez małżeństwo i znów Polką dzięki staraniom rodziny i przyjaciół. Pani Gertruda chciała żyć i wygrała.

Z książki „Wyrwana z piekła” autorstwa Edmunda Szczesiaka (Wydawnictwo Oskar 2014) dowiadujemy się o prawdziwych i niezwykle tragicznych losach pani Gertrudy. W 1945 r. miała 20 lat i uciekała przed radzieckimi żołnierzami, bo niszczyli wszystko co było „germańskie” na Pomorzu. Niestety dostała się do niewoli i jako branka dotarła do Berlina. W czasie powrotu do domu została ponownie porwana. Wywieziono ją do Archangielska - pod eskortą i ze zmienionym nazwiskiem (bo niemieckie musiała ukryć, a polskie było za trudne do zapisania). Zamknęły się za Nią na 53 lata „wrota Arktyki”. To była moc i siła złych ludzi.

Oprócz reporterskich relacji z przebiegu poszukiwań informacji o losach pani Gertrudy w książce możemy przeczytać także kronikarskie wiadomości o Borowym Młynie na Kaszubach, a szczególnie ciekawe są dzieje ziemi Gochów; trochę o wywózkach Kaszubów na Syberię oraz powojenne starania o upamiętnienie tragicznych losów kaszubskich Sybiraków; trochę o Jakucji i pracy z tzw. „zekami” oraz o Archangielsku i ciężkim życiu w tym mieście. Autor skupił się w dużej mierze na przebiegu wydarzeń wokół starań o zaproszenie pani Trudy do Polski, co miało miejsce w roku 1989, o przyznanie Jej polskiego obywatelstwa oraz zapewnienie dobrej opieki. Nie stało się to szybko i łatwo, ale powiodło dzięki pomocy dobrych ludzi w Polsce i Rosji.

Książka jest niezwykle cenna i powinna trafić do lektur polecanych np. w ramach edukacji regionalnej. Napisana jest z kunsztem i wzbogacona wieloma fotografiami. Autor umiejętnie łączy wszystkie wątki i na tak niewielu stronach przekazuje cenną wiedzę.

Dzieje pani Trudy pokazują prawdę o czasach komunistycznych, kiedy nie można było mówić o tragicznych losach Kaszubów i Sybiraków. Życie pani Trudy jest kolejnym świadectwem, które zostało uratowane od zapomnienia. Losy pani Trudy są kolejnym przykładem zależności jednostki od wielkiej polityki, systemu i historii. A z drugiej strony, co jest niezwykle okrutne, Jej los zależał wyłącznie od decyzji zwykłych, złych ludzi.

Informacje o autorze: Edmund Szczesiak, gdański reportażysta, jest autorem czternastu książek, m.in.: „A może lubi pan walkę” (1979), „Znachor w bloku” (1987), „Wyspa jak marzenie” (1996), „Mała odyseja. Śladami Remusa” (1996), „Jasnowidz z Człuchowa” (1999), "Porwana" (1999), „Okno na wolność” (2005), „My, podziemni” (2006).