Pamięci Sybiraków - "Syberiada polska" i inne powieści Zbigniewa Domino

Opublikowano ndz., 2013-03-10 20:28

Film „Syberiada polska”, którego premiera kinowa miała miejsce 22 lutego 2013 r., po dwóch tygodniach, uplasował się na pierwszym miejscu w rankingu najchętniej oglądanych tytułów w naszym kraju. Sam film i zdarzenia wokół niego wzbudzają niezwykłe emocje, sporne wypowiedzi i recenzje, ale film obejrzało już 160 tys. widzów, być może dlatego, że to pierwszy i długo oczekiwany polski film podnoszący temat deportacji Polaków na Syberię. Film „Syberiada polska” został wyreżyserowany przez znanego artystę kina Janusza Zaorskiego, podstawą scenariusza była powieść Zbigniewa Domino, natomiast muzykę skomponował Krzesimir Dębski. Oficjalna strona filmu

Powieść (o tym samym tytule) jest pierwszą częścią trylogii o rodzie Dolinów. Książka pozyskała wielu czytelników, była kilkakrotnie wznawiana, tłumaczona na kilka języków oraz zdobyła liczne nagrody. Syberiada to „epicki obraz” masowej deportacji Polaków przez Rosję Sowiecką na Syberię. To znakomite, literackie ujęcie polskiej tematyki zesłańczej w okresie II wojny światowej – dramatyczne losy naznaczone siłą chęci życia, którego motorem jest głęboko rozumiana miłość.

Książkę czytają przedstawiciele wszystkich pokoleń i pozyskała ona bardzo pochlebne opinie swoich czytelników. Stała się dla wielu nieocenionym źródłem wiedzy o tym dramatycznym rozdziale „polskich losów” i silnym, głęboko wzruszającym przeżyciem. Poniżej wybrane komentarze z serwisu lubimyczytac.pl

Anulka: „Syberiada Polska” to nie tylko wspaniała opowieść o historii. To też niezwykły obraz, nie tylko okrucieństwa, ale i dobroci ludzkiej. [...] To po prostu człowieczy los wielu Sybiraków.
 

Paula: Nie każdy Polak jest ideałem i nie każdy obywatel radziecki jest ślepym sługusem władzy, który zasługuje na pogardę. Poznajemy dobrych ludzi zarówno po jednej jak i drugiej stronie barykady i to właśnie jest ważne. Nie ma w tej powieści niepotrzebnych uprzedzeń.

Powieść kończy się słowami:

[…] Słup graniczny, biało-czerwony...
Tablica z orłem Rzecz..., rzecz...
Rzeczpospolita Polska!
Żołnierz polski w rogatywce...
Uśmiecha się, salutuje...
Ludzie, to już przecież Polska!
W Polsce jesteśmy! […]

W Polsce, ale syberyjskich zesłańców pociągi wywiozły na „Ziemie Odzyskane”, gdzie ich los tułaczy zderzył się z losem wysiedlanych Niemców. Autor Zbigniew Domino opowiada dalsze, powojenne losy rodziny Dolinów w książce „Czas kukułczych gniazd”. Książka została dedykowana „WSZYSTKIM, których ta najokrutniejsza z wojen z rodzinnego gniazda wyrzuciła”.

„Czas kukułczych gniazd” jest właściwie bezpośrednią kontynuacją „Syberiady Polskiej”, jej nieomal drugim tomem. Największą wartością tej powieści jest szerokie i wnikliwe zobrazowanie procesu wtapiania się przybyszów w nową dla nich sytuację cywilizacyjną, obyczajową, społeczną i polityczną, kształtującą się "na zachodnich kresach Polski" w pierwszym okresie powojennym. I proces ten obejmuje uchodźców czy też przesiedleńców z różnych stron. „Czas...” jest również pod wieloma względami odkrywczy. Ukazuje z wielką pisarską szczerością i odwagą tragedię niemieckiej ludności „Ziem Odzyskanych”. Ludność ta starała się uciec jeszcze przed nadejściem Armii Czerwonej i Wojska Polskiego, ponosząc w toku tej tragicznej ewakuacji wielkie straty i rozliczne cierpienia.

Przejmuje goryczą tytuł powieści – bo oto niemal wszyscy wysiedleńcy – tułacze, w tym mieszkańcy Zielonego Pola trafiają do cudzych „gniazd”, tyle że sami wychowują przywiezione z sobą, lub zrodzone już w nowym miejscu osiedlenia, własne potomstwo.

Tak więc Zbiegniew Domino kontynuuje cykl powieściowy, który stał się już dziełem jego życia. I to dziełem nie tyle jeszcze nieukończonym, ile tego dokończenia bezwzględnie się domagającym.

Zbigniew Domino w trzeciej części sagi rodziny Dolinów pt. „Młode ciemności” opowiada o losach Staszka Doliny. Młodość Staszka, to czas wojny, zesłania na Syberię, powrotu do kraju i życia w „nowej” Polsce. Dla dzisiejszej młodzieży to już historia, dla starszych, to wspomnienia i żywe losy rodziny, sąsiadów oraz znajomych. A Staszek w burzliwej młodości popełnia błędy, jest niepokorny i zaangażowany całym sobą we wszystko, co robi, a jak kocha, to z całego serca, po prostu żyje. „Dobro – rodzi się w tajnikach serca, Prawda – wśród młodych ciemności mojego pojmowania” (motto książki: J.P. Sartre).

Czytelnicy "Młodych ciemności" mają okazję sporo dowiedzieć się nie tylko o Staszku Dolinie, ale i o tak dawno minionych czasach i o ludziach w nie uwikłanych.

Zbigniew Domino swoją powieść zadedykował rodzicom – zesłańcom syberyjskim.

W książce pt. „Tajga” autor jeszcze raz wraca do tematyki syberyjskiego zesłania. Wraca posłuszny pisarskiej intuicji. Nie dawały mu bowiem spokoju własne wspomnienia, pogubione ważne wątki fabularne, czytelniczo ciekawe.

Namawiali go do kontynuowania tej tematyki Czytelnicy, którzy licznie sięgnęli po „Syberiadę polską” i „Czas kukułczych gniazd”. Przede wszystkim zaś współtowarzysze niedoli, Sybiracy. To ich listy, wzruszające spotkania po latach, znacznie „Tajgę” wzbogaciły i nasyciły ją realiami.

Książki i film poświęcone są pamięci tych, „którzy na wieki wieków w syberyjskiej zmarzlinie pozostali”. Zostaną oni w naszych polskich sercach oraz pamięci, tym bardziej, że powstaje „Muzeum Pamięci Sybiru”, w którym planuje się wyeksponować scenografię do filmu „Syberiada polska”. Dodatkowo 1% dochodu ze sprzedaży biletów kinowych jest przeznaczony na budowę tego muzeum w Białymstoku.

Zachęcamy do polubienia Muzeum Pamięci Sybiru na profilu www.facebook.com/muzeumpamiecisybiru.

Źródło: Wydawnictwo Studio EMKA

• Zaloguj się, by odpowiadać